Ali Kemal ERDEM’in özel haberi
Dünyada brent petrol (Kuzey Denizi’nden çıkarılan dünya petrol piyasasına yön veren tatlı petrol türü) fiyatları son dört aydır düşüş eğilimindeydi. Son olarak dün Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün varili 77,26 dolardan alıcı buldu.
Bu düşüşlere karşın Türkiye’de akaryakıt fiyatlarında kayda değer düşüş olmadığı görülüyor.
Dünya petrol piyasasındaki indirimler Türkiye’ye yansımıyor mu? Ya da Türkiye’de neden akaryakıt fiyatları tüketici bütçelerini zorlayacak boyutlarda?
“DÜŞÜŞLER TÜRKİYE’YE YANSIYOR”
Bu soruyu ilk olarak FGE Enerji Ekonomisi ve Dönüşümü Direktörü Cüneyt Kazokoğlu’na sorduk.
Kazokoğlu, sorunun birden fazla cevabı olduğunu belirterek, “Birincisi petrol fiyatlarındaki düşüşler Türkiye’ye de yansıyor. Eylül ayında benzinin litresi 38 liraydı, şimdi 34-35’e düştü. Bu da %10’luk bir düşüşe tekabül ediyor. Aynı dönemde Brent petrolü 92 dolardan 82 dolara düştü. Bu da aşağı yukarı %11’lik bir düşüş. Dolayısıyla ‘Pompaya yansımıyor’ ifadesi kanımca doğru değil” dedi ve sözlerini şöyle sürdürdü:
“ARTIŞIN NEDENİ DÖVİZ KURU”
“Sorunun cevabı daha uzun süreli bir süreci ilgilendiriyor. Yani 2019 yılında Brent petrolün varili 64 dolardı. Benzinin litresi 6.7 liraydı. Simdi Brent petrol 82 dolar, bizde benzin 35 lira. Bu basitçe dolar kurundaki artış nedeniyle. Dolar kuru neden artıyor sorusu apayrı, siyasi bir soru tabii.”
“Bizimkiler uyanıklık yapıyor”
Enerji uzmanı Necdet Pamir de genel olarak Türkiye’de akaryakıt fiyatlarının neden tüketicilerin bütçelerini zorlayacak kadar yüksek olduğuna dair görüşlerini paylaştı.
(Necdet Pamir)
“HAMMADDEYİ UCUZA ALIP RAFİNERİ ÇIKIŞ FİYATINI YÜKSEK GÖSTERİYORLAR”
Türkiye’nin gerek ham petrolün hem de motorinin büyük kısmını Rusya’dan daha düşük fiyata aldığını söyleyen Pamir, “Bizimkiler uyanıklık yapıyorlar” diye başladı ve gerekçesini şöyle anlattı:
Petrol Piyasası Kanuna göre petrol ürünlerinin fiyatlandırılmasında rafineri çıkış fiyatları baz alınır. İlgili maddeye göre rafineri çıkış fiyatları en yakın Akdeniz piyasasındaki rafineri çıkış fiyatı neyse ona göre endekslenir. Biz petrolün yüzde 40’ını Rusya’dan alıyoruz ve yüzde 25-30 civarında daha düşük alıyoruz. Senin aldığın petrol fiyatıyla İtalya’nın ki Avrupa’nınki bir değil. Onlar Rusya’ya ambargoya uydukları için petrolü başka yerden daha yüksek fiyattan alıyorlar. Sen daha ucuza alıyorsun ama sanki İtalya, Avrupa almış gibi davranıyorsun. Bizimkiler hammaddeyi ucuza alıp rafineri çıkış fiyatını yüksek gösteriyorlar. Bunun üstüne klasik ÖTV, KDV, akaryakıt dağıtım şirketi, bayi payı, EPKD payı gibi ek maliyetler ekleniyor. Tabi rafineri çıkış fiyatını yüksek tutunca ÖTV KDV’’nin de miktarı yüksek oluyor. Bize yansıması pahalı oluyor. İşin özünde bu var.”
patronlardunyasi.com
